Varaioun(-di-fueio-estrecho)
Sparganium angustifolium
Typhaceae Sparganiaceae
Autre noum : Sagno.
Nom en français : Rubanier à feuilles étroites.
Descripcioun :Aquéu varaioun pas forço grand e pulèu rare, trachis dins li lau de mountagno, en pleino aigo. Li fueio soun estrecho e loungarudo. Se destrìo dóu varaioun-nadant, Sparganium natans emé la baso de si fueio di proun engueinanto e proun gounflo (fotò). Coumpara emé lou varaioun-nadant que ié sèmblo proun.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 0,3 à 1 m
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Idroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Sparganium
Famiho : Typhaceae
Famiho classico : Sparganiaceae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1 à 2 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 800 à 2600 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Aigo
- Lau
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Sparganium angustifolium Michx., 1803
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753